Yalnız yaşayanların 2 yaşlıdan 1’i de yalnız hissettiğini söylüyor!

“6. Milletlerarası Yalnızlık Sempozyumu” nda “Yaşlılık ve Yalnızlık” ele alındı

Üsküdar Üniversitesi tarafından “Yaşlılık ve Yalnızlık” ana temasıyla düzenlenen “6. Memleketler arası Yalnızlık Sempozyumu” nda “Türkiye’de Yaşlıların Yalnızlığı: Araştırma Sonuçları” da açıklandı! Türkiye genelinde 30 vilayette 400’ü bayan 400’ü erkek 800 kişi ile yüz yüze görüşme yoluyla gerçekleştirilen araştırma, farklı sonuçlar ortaya koydu. En genci 60 yaşında olan iştirakçilerin “Ne kadar yalnız hissediyorsunuz?” sorusuna yüzde 34’ü ‘yalnız hissetmediğini’, yüzde 34’ü ‘ara sıra yalnız hissettiğini’, yüzde 32’si de ‘sık yalnız hissettiğini’ belirtti.   Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Kalabalık yalnızlık sözü, yılın sözü seçildi. Niçin kalabalık içinde yalnız hissediyorlar kendilerini? Bu, Türk kültürüne, Anadolu irfanına yakışmayan bir sonuç.”

Prof. Dr. Nazife Güngör: “Mesele sırf yaşlanınca yalnızlaşmak değil, problem artık kişilik oluşmaya başladığı andan itibaren her bir bireyin yalnızlığı tercih etmeye başlaması.” Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı: ” “Türkiye’de yaşlıların %16’sı tek başına yaşamaktadır. Bu oran yaşlı bayanlarda %23’e kadar yükselmektedir.” Üsküdar Üniversitesi tarafından “Yaşlılık ve Yalnızlık” ana temasıyla bu yıl altıncısı düzenlenen “Uluslararası Yalnızlık Sempozyumu” Üsküdar Üniversitesi Merkez Yerleşke Nermin Tarhan Konferans Salonu’nda yapıldı.  ÜÜTV ve Üsküdar Üniversitesi Youtube hesabından da canlı yayınlanan kongrenin açılış konuşmalarını Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Yönetim Üst Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nazife Güngör, Sempozyum Düzenleme Konseyi Lideri Sosyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı yaptı.

Prof. Dr. Nevzat Tarhan: “Türk kültürüne, Anadolu irfanına yakışmayan bir sonuç”

Üsküdar Üniversitesi Kurucu Rektörü ve Yönetim Üst Kurulu Başkanı Prof. Dr. Nevzat Tarhan, Türk Lisan Kurumu’nun tarafından seçilen “kalabalık yalnızlık” sözüne atıfta bulunarak, “Kalabalık yalnızlık sözü, yılın sözü seçildi. Bu da çok sürpriz oldu aslında. Bizim kongrenin de temasına denk gelmesi yeterli bir tesadüf oldu. Demek ki, kongreye olan gereksinim çok fazlaymış. Neden bu söz seçildi Türkiye’de? Halbuki biz, toplum olarak, yapış yapış alakası olan bir toplumuz. Çat kapı komşuya giden bir toplumuz. Niçin bu türlü oldu? Niçin kalabalık içinde yalnız hissediyorlar kendilerini? Bu, Türk kültürüne, Anadolu irfanına yakışmayan bir sonuç.” dedi.

Yaşlı intiharları…

Yaşlı intiharlarının dünyada en çok olduğu yerin Japonya olduğunu kaydeden Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Bu bütün dünyada artıyor. Bu acı bir gerçek, global bir gerçek. İngiltere’de, geçtiğimiz yıllarda konutunda ölen bir kişi 3 yıl sonra konutta meyyit bulunuyor. Arayan soran olmamış. Manchester Üniversitesi ve BBC’nin yalnızlık ve memnunluk çalışması içerisinde yalnızlık sorusu soruyorlar. ‘Kendimi çok yalnız hissediyorum’ diyenlerin oranı 75 yaşın üzerinde %27, 16-24 yaş ortasında %40. Yani 16-24 yaşındaki gençler çok yalnız hissediyorlar” diye konuştu.

Korkunun artması, inancın azalması yalnızlığın görünen ruhsal sebepleri… 

Prof. Dr. Nevzat Tarhan, “Yalnızlığın artmasındaki en değerli şey, itimat hissinin zayıflaması toplumda. İtimadın zayıfladığı yerde kişi kendini yalnız hisseder. İnanç, yakın bağ yaşantılarında olur. İnsanın, ihanete uğramayacağından emin olması lazım. Biz daha evvel aileye ‘sevgi yuvası’ diyorduk, artık ‘güven yuvası’ diyoruz. Bir insan nerede kendini inançta hissediyorsa orada huzurlu oluyor. İnancın olduğu yerde kaygı azalıyor. Endişenin artması, inancın azalması şu anda yalnızlığın en çok gözüken ruhsal sebeplerinden birisi.” dedi.

Dost kavramının, bizim kültürümüzdeki kıymetine de işaret eden Tarhan, “İngilizcede karşılığı yok “dost” sözünün. Türkçede “dost” sözünün karşılığı var.” tabirinde bulundu.

Yan tesiri olmayan ilaç dostluk…

Güven zayıflayınca insanların içine kapandığını da lisana getiren Tarhan, “Çocuğunu da bu türlü büyütüyor birçok anne baba. ‘Aman kimseye güvenme’ diye büyüdüğü vakit çocuk, yalnızlık ortaya çıkıyor. İtimat meselesini giderecek çalışmalar yapılırsa, yalnızlıkla ilgili değerli bir kök nedene yaklaşmış oluruz diye düşünüyorum. Demek ki yalnızlık konusu gitgide artan bir sıkıntı lakin yan tesiri olmayan ilaç dostluktur. Ağrıyı keser, yan tesiri yoktur. Depresyona güzel gelir. O denli bir ilaçtır ki dostluk, depresyona yeterli gelir lakin uyuşturmaz insanı. Ağrıyı keser, yan tesir yapmaz. Yani o denli bir önemli bir ilaç” diye konuştu.

Prof. Dr. Nazife Güngör: “Çağımızın çok kıymetli bir sorunsalı yalnızlık”

Üsküdar Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Nazife Güngör, çağımızın çok değerli bir sorunsalının yalnızlık olduğunu lisana getirerek, “Özellikle çağdaşlaşma ve onunla birlikte başlayan kentleşme ile birlikte yalnızlık bir insani sorun, bir toplumsal sorun haline geldiğini düşünüyorum. Zira yığınların kentlere akın etmesiyle, kentlerde kalabalıkların oluşmasıyla, aslında yalnızlık da oluşmaya başladı ve beşerler yalnız da kalmaya başladılar. Aslında bu bir çelişki üzere görünüyor. Bir taraftan kalabalıkların içindesiniz ancak öte yandan o kalabalıklar içinde herkes aslında bir yanıyla da yalnız.” dedi.

“Şimdi yalnızlaşma sürecine bir de sanallaşma girdi”

Her birimizin aslında feci bir kalabalığın içinde yaşadığımızı da kaydeden Prof. Dr. Nazife Güngör, “Şimdi yalnızlaşma sürecine bir de sanallaşma girdi. Artık tekrar her birimiz, bir yandan kendi kalabalıkları içinde aslında kimsesiziz. Aslında dostlukların, alakaların içinde değiliz. O münasebetlerden yoksunlaştık. Lakin öte yandan da sanal kalabalıkların içinde, bir garip durumdayız. Bir dokunuş yok, his akışı yok, ruh akışı yok, manalı münasebet yok. Bu da çok büyük bir itimat buhranını getiriyor. Bir yandan hepimiz güvensiziz.” biçiminde konuştu.

Mesele yaşlanınca yalnızlaşma değil, kişilik oluşumuyla tercih edilmesi… 

Prof. Dr. Nazife Güngör, “Mesele sadece yaşlanınca yalnızlaşmak değil, sıkıntı artık kişilik oluşmaya başladığı andan itibaren her bir bireyin yalnızlığı tercih etmeye başlaması, aile içinde yalnızlığın tercih edilmeye başlanması, toplum içinde yalnızlığın tercih edilmeye başlanması. Bu galiba bir yanıyla da bir ideoloji haline geliyor; yalnızlaşma, yalnızlaştırma.” diye konuştu.

Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı: “Yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı 2023 itibarıyla yüzde 10,2’ye çıktı”

Sempozyum Düzenleme Kurulu Lideri Sosyoloji Bölümü’nden Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, dünyada 60 yaş üzerindeki nüfusun süratle arttığını söz ederek, “Türkiye’de de yaşlı nüfusun toplam nüfus içindeki oranı 2023 itibarıyla yüzde 10,2’ye çıktı” diye konuştu. Giderek meskenlerinde yalnız yaşayan yaşlıların arttığını lisana getiren Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Türkiye’de yaşlıların %16’sı tek başına yaşamaktadır. Bu oran yaşlı bayanlarda %23’e kadar yükselmektedir. Eşlerden birinin vefat durumu, ailenin klâsik yaşlı takviye sisteminin değişmesi, yaşlıların genç nesillerle birlikte olmak istememeleri üzere öteki etkenler, tek başına yaşayan yaşlılarımızın sayısının artmasına yol açmaktadır” dedi. Duygusal yalnızlığın da arttığına işaret eden Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Yapılan araştırmalarda ailelerinden kâfi ilgi ve sevgiyi göremeyen yaşlı bireyler, kendilerini aile bireyleriyle birlikteyken de yalnız hissedebildiklerini göstermektedir. Aile bireyleri iş hayatı içinde ağır olduğundan, tıpkı konutta olsalar dahi uzun mühlet tek başlarına kalmaları yaşlıları kastediyorum, yakınlarının ilgisizliği ve istismarı, hatta ne yazık ki mesken içi şiddet ve bunların getirdiği kıymetsiz hissi üzere nedenler, bu durumun temel nedenleri olarak görülüyor” biçiminde konuştu.

Yalnızlık felç geçirme ihtimalini artıran bir risk faktörü

Araştırmalar, kronik yalnızlığın artmasının yalnızca yaşlılarda değil, öbür yaş kümeleri için de tıpkı biçimde ciddiyet arz ettiğini ve başka insanlara karşı inancın azalmasıyla da kontaklı olduğunu gösterdiğini anlatan Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, “Yaşlılarda görülen bu yalnızlık durumu, bilimsel çalışmalarda uzun periyodik yalnızlığın yaşlılarda birtakım fizikî ve ruhsal rahatsızlıklara neden olduğunu, felç geçirme ihtimalini artıran bir risk faktörü olabileceğini, hatta olduğunu, beyinlerindeki hafıza bölgelerinde küçülme görüldüğünü, bunun da hafıza kaybı ve demans üzere birçok hastalığın gelişmesine neden olabileceğini göstermektedir.” diye konuştu.

Yalnız yaşlılığa hazır mıyız?

Moderatörlüğünü Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandeler Özdin’in yapacağı Birinci Oturumda, Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Bilkent Şehir Hastanesi’nden Prof. Dr. Erol Göka “Yalnız Yaşlılığa hazır mıyız? Makûs mü?”, Yalova Üniversitesi’nden Prof. Dr. Harun Ceylan “Avrupa’da Yaşlılık ve Yalnızlık”, Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı Engelli ve Yaşlı Hizmetleri Genel Müdürlüğü’nden Bülent Karakuş “Yalnız Yaşlılar ve Sunulan Hizmetler”, Sinema Yönetmeni Orhan Emek “2000 li yıllardan Sonra Türk Sinemasında Yalnızlık ve Yaşlılık Teması”, Düzce Üniversitesi’nden Doç. Dr. Serap Bayram “Yaşlı Erişkinlerde Yalnızlık ve Etkileri”, Gelişim Üniversitesi’nden Dr. Öğr. Üyesi Sıla Ayam“Yaşlılarda Yalnızlığa Yönelik Yenilikçi Müdahaleler” başlıklı sunum gerçekleştirdi. Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi Ankara Bilkent Şehir Hastanesi’nden Prof. Dr. Erol Göka, ortalama ömrün artmaya devam ettiğini ve yaşlıların kıymetli bir kısmının de tercih edilmiş yalnızlık yaşadığına dikkat çekerek, “Türkiye olarak çok yaşlı ülkeler sınıfına girdik.” dedi.

“Türkiye’de Yaşlıların Yalnızlığı: Araştırma Sonuçları” açıklandı

Sempozyumda, Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı, Dr. Öğr. Üyesi İdil Arasan Doğan, Dr. Öğr. Üyesi Nihan Kalkandeler Özdin ve Method   Research Company’den Hale Aslı Kılıç tarafından “Türkiye’de Yaşlıların Yalnızlığı: Araştırma Sonuçları” açıklandı.

30 vilayette 800 yaşlı ile görüşüldü

“Yaşlılarda yalnızlık seviyelerinin kimi değişkenler açısından incelenmesi, yalnızlığın manası ve nedenlerinin ortaya çıkarılması” gayesiyle yapılan araştırma, Türkiye genelinde 30 vilayette 400’ü bayan 400’ü erkek 800 kişi ile Ekim – Aralık 2024 aylarında yüz yüze görüşme yoluyla gerçekleştirildi.

Her 10 yaşlıdan yalnızca 3’ü yalnız hissetmiyor!

En genci 60 yaşında olan iştirakçilerin yüzde 68’i evli, yüzde 32’si ise bekar, dul yahut boşanmış. “Ne kadar yalnız hissediyorsunuz?” sorusuna iştirakçilerin yüzde 34’ü ‘yalnız hissetmediğini’, yüzde 34’ü ‘ara sıra yalnız hissettiğini’, yüzde 32’si de ‘sık yalnız hissettiğini’ söyledi. 2022’de yapılan birebir araştırmada ‘yalnız hissetmeyenlerin oranı’ yüzde 36, ‘sık yalnız hissedenlerin oranı’ yüzde 34 ve ‘ara sıra yalnız hissedenlerin oranı’ ise yüzde 30’du.

Kimler daha yalnız hissediyor?

Araştırmaya katılan evlilerin yüzde 25’i, bekar, dul yahut boşanmışların yüzde 47’si, çocuğu olanların yüzde 31’i ve çocuğu olmayanların da yüzde 46’sı, yalnız yaşayanların yüzde 57’si, yalnız yaşamayanların yüzde 25’i, evcil hayvanı olanların yüzde 31’i ve evcil hayvanı olmayanların yüzde 32’si yalnız hissediyor. Kendisini sağlıklı hissetmeyenlerin yüzde 40’ı, sağlıklı hissedenlerin yüzde 19’u, kronik hastalığı olanların yüzde 57’si, yakınlarından takviye alanların da yüzde 45’i yalnız hissettiğini lisana getiriyor.

Yalnızlık deyince aklınıza ne geliyor?

“Yalnızlık deyince aklınıza ne geliyor?” sorusuna iştirakçilerin yüzde 85’i “can derdi, tasa, mutsuzluk, tek başına olmak, kötü/kötümser” üzere negatif his lisana getirdi.

Boş vakitlerinde neler yapıyorlar?

Katılımcıların boş vakitlerinde neler yaptıklarında bakıldığında ise yüzde 98’i ferdi aktivite, yüzde 54’ü dış aktiviteler, yüzde 47’si irtibat odaklı aktiviteler, yüzde 30’u spiritüel aktiviteler, yüzde 30’u şahsî gelişim, yüzde 15’i spor aktiviteleri ve yüzde 9’u da sanatsal aktiviteler olarak karşılık verdi. Nizamlı bağlantı kurulan arkadaş sayısına bakıldığında iştirakçilerin yüzde 42’si 4 yahut daha fazla kişi, yüzde 22’si 2 kişi, yüzde 18’i 3 kişi, yüzde 10’u 1 kişi ve yüzde 9’u da arkadaşım yok karşılığını verdi.

Dertleşilen / sohbet edilen kişiler

Dertleşilen / sohbet edilen bireylere bakıldığında da iştirakçilerin yüzde 54’ü arkadaş, yüzde 32’si çocuklar, yüzde 27’si eş, yüzde 16’sı kardeşler, yüzde 13’ü komşu, yüzde 11’ akraba, yüzde 2’si anne, yüzde 1’i gelin, yüzde 1’i sevgili ve yüzde 1’i de damat karşılığını verdi. Cinsiyetlere bakıldığında ise bayanların yüzde 46’sı ve erkeklerin de yüzde 62’si ‘arkadaş’ dedi.

Yalnızlık sendromuna dair izolasyonlar

Yalnızlık sendromuna dair izolasyonlar çerçevesinde ise toplumla etkileşim halinde olduğunu düşünme algısında yüzde 62 olumlu bakılırken, yakın ilgiler tarafından anlaşılmadığını düşünme algısında yüzde 45 olumlu, toplumsal irtibatların yetersizliği açısından da muteber alakalara sahip olma algısının yüzde 68 müspet cevap verildi.

Hayatta en çok keyifli eden kişi

Hayatta en çok memnun eden kişi konusuna bakıldığında da iştirakçilerin yüzde 56’sı “çocuklar”, yüzde 35’i “torunlar”, yüzde 34’ü de eş karşılığını verdi. Cinsiyet açısından bakıldığında ise bayanların yüzde 68’si “çocuklar”, erkeklerin de yüzde 44’ü “eş”, yüzde 44’ü “çocuklar” ve yüzde 29’u “torunlar” cevabını verdi.

Sevilen bir yakını kaybetme   

Sevilen bir yakını kaybetme açısından bakıldığında da iştirakçilerin yüzde 57’si “evet” cevabını verdi. Evet diyenlerin yüzde 27’si akraba, yüzde 21’i kardeşler, yüzde 20’si eş, yüzde 20’si anne, yüzde 15’i arkadaş, yüzde 14’i baba, yüzde 9’u komşu ve yüzde 5’i de çocuklar dedi. Eşi yaşayanların yüzde 25’i, eşi ölenlerin yüzde 49’u kendisini yalnız hissettiğini de belirtti.

10 şahıstan 6’sının WhatsApp hesabı var

Sosyal medya hesaplarına bakıldığında da iştirakçilerinin yüzde 54’ünün toplumsal medya hesabı var. Bunların yüzde 58’si WhatsApp, yüzde 55’i Facebook, yüzde 43’ü Instagram, yüzde 19’ı youtube, yüzde 8’i Twitter, yüzde 5’i TikTok ve yüzde 1’i de Telegram hesabına sahip olduğunu söylüyor. Sosyal medya hesabı olanların yüzde 28’si de yalnız hissettiğini lisana getiriyor.

Yaşam kalitesi algısı

Araştırmada hayat kalitesi algısı da incelendi. “Nasıl öleceğiniz konusunda ne kadar dertlisiniz?” sorusuna yüzde 48 düşük seviyede, “Sosyal iştirak konusunda yaptığınız faaliyetlerin ölçüsünden ne kadar hoşnutsunuz?” sorusuna yüzde 40 orta seviyede, “Başarılı bir hayat sürdürebilme imkanlarınızdan ne kadar mutlusunuz?” yüzde 42 orta seviyede, “Yapmak istediklerinizi ne ölçüde yapabildiğiniz inancındasınız?” sorusuna yüzde 44 orta seviyede, “Hayatınızda sevgiyi ne derece yaşıyor ve hissedebiliyorsunuz?” yüzde 44 düşük seviyede, “İşitme, görme, tat alma, koklama ve dokunma duyularınızdaki kayıplar günlük faaliyetlere katılabilmenizi ne ölçüde etkilemektedir?” sorusuna da yüzde 49 oranda düşük seviye biçiminde karşılık verildi.

Hayattan memnuniyet…

Hayattan memnuniyet konusunun da ele alındığı araştırmada, iştirakçilerin yüzde 42’si “Memnunum”, yüzde 23’ü “ne mutluyum, ne değilim”, yüzde 19’u “çok memnunum”, yüzde 8’i “Hiç mutlu değilim”, yüzde 7’si de “memnun değilim” diye cevap verdi.

“Yalnızlık Olgusuna Gerontolojik Yaklaşım: Biyopsikososyal Dayanak ve Toplumsal Katılım” paneli gerçekleştirildi

Sempozyum kapsamında “Yalnızlık Olgusuna Gerontolojik Yaklaşım: Biyopsikososyal Takviye ve Toplumsal Katılım” paneli de gerçekleştirilecek. Dr. Öğr. Üyesi İdil Arasan Doğan moderatörlüğündeki panelde, Bezmialem Hastanesi’nden Doç. Dr. Yüksel Erdal, Eyüp Belediyesi Toplumsal Hizmetler Müdürü Öznur Sarıahmetoğlu, Şişli Belediyesi’nden Tuğçe Tıngır ve Türkiye Alzheimer Derneği Ümmügül Geyik konuşma yaptı. Sempozyumun öğlenden sonraki oturumu çevrimiçi gerçekleştirildi.  Prof. Dr. Ebulfez Süleymanlı moderatörlüğündeki oturumda, Alisher Navoi Taşkent Devlet Özbek Lisanı ve Edebiyatı Üniversitesi’nden Doç. Dr. Farogat Fayzieva “21. Yüzyılın Toplumsal Risk Alanlarından Biri Olarak Özbekistan’da Yaşlılar Ortasında Yalnızlık Sorunu”, Ufa Bilim ve Teknoloji Üniversitesi’nden Dr. Natalia Bolshakova “Rusya’da Yaşlıların Yalnızlığıyla Başa Çıkmada Esirgeyici Ailelerin Rolü ve Potansiyeli” başlıklı sunum yapacak. Ayrıyeten, “Kazakistan’da Yalnız Yaşlılığın Ana Nedenleri: Sosyolojik Analiz”, “Azerbaycan Toplumunda Yaşlılık, Yalnızlık ve Toplumsal Çalışma” ve “Kırgız Toplumunda Yaşlılık ve Yalnızlık Münasebeti Üzerine Bir Değerlendirme” sunumları da gerçekleştirildi. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)

Ankara Gündem Haber

Biyografinin Tamamını Gör