Hükümet doğurganlık suratını artırmak isterken  CHP Ankara Milletvekili Dr. Aylin Yaman, Türkiye’de doğum denetim formüllerine erişimde bayanlar ortasında eşitsizlikler olduğunu söyledi.

Karar Sistemlerinde Odak Bayan Olmalı

Dr. Yaman, ülkemizde doğum denetim usullerine erişimde bölgesel, gelire, eğitime ve göçmenlik statülerine bağlı eşitsizliklerin mevcut olduğunu ve bayanların bu eşitsizlikten olumsuz etkilendiğini lisana getirdi. CHP’li Aylin Yaman TBMM’de yaptığı konuşmada, bir bayanın doğurgan olduğu devir olan 15-49 yaş kümesinde doğurabileceği ortalama çocuk sayısının, toplam doğurganlık suratı olarak tabir edildiğini belirtti. CHP’li Yaman, “2001 yılında 2,38 olan bu sayı, Mayıs 2024 TÜİK datalarına nazaran, 1,51 olarak hesaplanmıştır. Dünyada da yıllar içinde azalma eğiliminde olan toplam doğurganlık suratı, ülkemizde nüfus siyasetleri açısından bir tartışmayı gündeme taşımıştır. Artık vurgulamak istediğim bahis, doğurganlıkla ilgili bu tartışmanın, bayanların üreme hakları korunarak ve karar sistemleri odağına bayanı koyarak yürütülmesi gerekliliğidir” dedi.

Kadın – Erkek Eşitsizilği

Halk Sıhhati Uzmanları Derneğinin ilgili Çalışma Kümesi tarafından hazırlanan bilimsel rapora da değinen CHP’li Yaman, “Buna nazaran bayan sıhhatinin kıymetli belirleyicileri; bayanın eğitime, istihdama, çalışma hayatına, siyasete ve karar verme düzeneklerine iştiraki ve sıhhat hizmetine erişim durumlarıdır. TÜİK 2023 datalarına nazaran okur-yazar olmayan bayanlar, erkeklerin 5 katı kadardır. İstihdama iştirak oranı bayanlarda %30 iken erkeklerde %65’tir. Nüfusun yarısını bayanların oluşturduğu ülkemizde, Meclisimizde, lakin 5 milletvekilinden 1’inin bayan milletvekili olabilmesi, bayanların karar verme sistemlerine iştiraklerinin erkeklere nazaran geri planda olduğunu göstermektedir” dedi. Türkiye’de birinci nüfus planlaması yasasının 1965 yılında çıkarıldığını hatırlatan CHP’li Yaman, “fakat yasaya karşın, ülkemizde herkesin alması gereken en temel hizmetlerden biri olan doğurganlığın düzenlenmesi hizmetlerinin, hala, kamu kurumlarında gereğince sunulamadığı görülmektedir. Bu nedenle Türkiye Nüfus ve Sıhhat Araştırması 2018 sonuçlarına nazaran, 100 bayandan 12’si gebelik istemediği halde gebeliği önleyici usul ile korunamamaktadır ve evvelki 5 yıla nazaran bu oran maalesef iki katına çıkmıştır” dedi.

Doğum Denetim Usullerine Erişimde Problemler Yaşanıyor

Ülkemizde doğum denetim formüllerine erişimde bölgesel, gelire, eğitime ve göçmenlik statülerine bağlı eşitsizliklerin mevcut olduğunun altını çizen CHP’li Yaman, “bu da eşitsizliklerden olumsuz etkilenen bayanların doğurganlıklarını denetim edememesine, istenmeyen gebeliklerin bu kümelerde artmasına neden olmaktadır. Kamu kurumlarında tertipli olarak fiyatsız doğum denetim usullerine erişimde son yıllarda zahmetler yaşanmaktadır. Gelir seviyesi görece daha yeterli olan bayanlar, özel bölümden temin edebilirken, dezavantajlı kümelerin usullere erişimi büyük ölçüde azalmıştır. Bu çerçevede, doğurganlık ile ilgili hatırlamamız gereken en değerli hususlar; her erişkin bireyin “çocuk sahibi olup olmamaya karar verme hakkının” olması, bayanlarda üreme sıhhati yükünün erkeklere nazaran üç kat daha fazla olduğu gerçeği ve bayanların doğurganlığa karar vermede önceliğinin olması gerektiğidir” dedi.

Türkiye Doğurganlık Hızı

Toplam Doğurganlık Suratının 1,51 olarak ortaya konması ve yıllar içinde toplam doğurganlık suratının azalması nüfusun azalacağı tarafında bir yanılgıya ve bilimsel olmayan doğurganlık teşvik telaffuzlarına yol açmaktadır değerlendirmesinde bulunan Ankara Milletvekili Dr. Aylin Yaman, “şu an ülkemizin içerisinde olduğu durum, nüfus artış suratının azaldığı lakin sayısal olarak toplam nüfusumuzun artmaya devam ettiği bir süreç olup Türkiye’nin nüfusu 2050 yılına kadar azalmayacaktır. Kimi çevrelerin bayanların istihdama iştirakinin doğurganlık suratını azalttığı tarafındaki aldatıcı telaffuzlarının bilakis, bu süreçte genç nüfusun, bilhassa de bayan istihdamının desteklenmesi ve artırılması gerekmektedir. Bu süreçte, Bakanlık seviyesinde kâfi bütçe ayrılarak birinci basamak sıhhat kuruluşları başta olmak üzere ilgili tüm sıhhat kuruluşlarında gebeliği önleyici prosedürlerin temini ve dağıtımı aksatılmadan sürdürülmelidir” talebini yineledi.

Mecliste Araştırma Komitesi Kurulmalı

CHP’li Yaman, doğum denetim usullerinde yaşanabilecek aksaklıklar sonucunda, istenmeyen ve riskli gebeliklerin, kamusal teminat ile, inançlı şartlarda, yasal sonlarda istemli sonlandırılması sürecinin aksamaması gerektiğini belirtti. Genel Şura konuşmasında CHP’li Yaman, “İkinci ve üçüncü basamak sıhhat kuruluşlarında, bilhassa son yıllarda toplumda çekince ile bakılan, yasal olduğu konusunda sıhhat çalışanlarının bile baş karışıklığı yaşadığı “isteyerek düşükler” temel bir sıhhat hizmeti olarak verilmeye devam edilmeli, 10 haftaya kadar yasal olduğu bilgisi sıhhat kurum/kuruluşları başta olmak üzere topluma verilmelidir. Velhasıl, doğurganlık suratını artıralım telaffuzlarının, bayanların Cumhuriyet kazanımları ve hakları olan, doğurganlığın düzenlenmesi hizmetlerine ulaşabilmelerinin önünde pürüz olmaması gerekmektedir” dedi. Tüm bu münasebetlerle Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde bir araştırma kurulunun kurulmasını talep ettiklerini lisana getiren Dr. Aylin Yaman, “ülkemizin nüfus siyasetlerini ele almak ve buna ait olarak, bayanların en temel hakkı olan doğurganlıkları hakkında kendi kararlarını verebilmelerinin sağlanması gereklidir” dedi. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)

Ankara Gündem Haber

See Full Bio