Dil ve konuşma gelişimi için kritik olan çocukluk devrinde meydana gelen bir işitme kaybının konuşma bozukluklarıyla sonuçlanabildiğini tabir eden uzmanlar, işitme kaybının tek olumsuz sonucunun konuşma bozukluğu olmadığını, beraberinde toplumsal, ruhsal ve akademik zorlukları da getirdiğini söylüyor. İşitme kaybının birçok vakte disleksi, dikkat eksiliği üzere durumlarla karıştırılabildiğini vurgulayan Odyoloji Uzmanı Dr. Öğr. Üyesi Didem Şahin Ceylan, çocukluk çağında ortaya çıkan işitme kayıplarının her vakit akılda tutulması gerektiğini kaydediyor. 

Üsküdar Üniversitesi Sıhhat Bilimleri Fakültesi Odyoloji Kısım Lideri Dr. Öğr. Üyesi Didem Şahin Ceylan, işitme kaybının çocukların lisan ve konuşma gelişimi üzerindeki tesirleri konusunu ele aldı.

Çocukluk çağında ortaya çıkan işitme kayıpları unutulmamalı

İşitme kaybının doğuştan olabildiği üzere sonradan da gelişebileceğini söz eden Dr. Öğr. Üyesi Didem Şahin Ceylan, “Bir bebeğin Yenidoğan İşitme Taramasından geçmiş olması ilerleyen yaşlarında işitme kaybının olmayacağı manasına gelmiyor. Hasebiyle çocukluk çağında ortaya çıkan işitme kayıpları her vakit akılda tutulmalı.” dedi.

Okulöncesi yaş kümesinde gelişen işitme kaybı nasıl anlaşılır?

Ülkemizde yaygınlaştırılmış işitme tarama programlarının sadece yenidoğanlar ve okul çağı çocukları için var olduğunu kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Didem Şahin Ceylan, bu nedenle okulöncesi yaş kümesinde gelişen bir işitme kaybının ebeveynlerin telaşları, çocuklardaki konuşma geriliği yahut çocuk okula başladığında öğretmenlerinin fark etmesi ile anlaşıldığını anlattı.

Konuşabilmek için sağlıklı bir işitme sistemine sahip olmak gerektiğine dikkati çeken Dr. Öğr. Üyesi Didem Şahin Ceylan, şöyle devam etti:

“Dolayısıyla lisan ve konuşma gelişimi için kritik olan çocukluk devrinde meydana gelen bir işitme kaybı konuşma bozukluklarıyla sonuçlanabiliyor. Ne yazık ki işitme kaybının tek olumsuz sonucu konuşma bozukluğu değildir; beraberinde toplumsal, ruhsal, akademik zorlukları da getiriyor. Bu sebeple işitme kaybı birden fazla vakte disleksi, dikkat eksiliği üzere durumlarla karıştırılabilir ve aileler psikiyatri, nöroloji üzere kısımlara yönlendirilebilir.

Fark edilme gecikirse müdahale de gecikiyor…

Halbuki işitme kaybı varlığı tespit edildiğinde uygun işitme aygıtları ile işitmesi olağana dönen çocukların, akademik muvaffakiyet ve konsantrasyon sorunlarının de ortadan kalktığı biliniyor. Çocuklarda işitme kaybının fark edilme mühleti ne kadar uzarsa müdahale de bir o kadar gecikiyor. Bu olumsuz tablo göz önünde bulundurulduğunda işitme kaybı için erken müdahale epeyce kıymetli.”

İşitme kaybı tipine nazaran odyologlar tarafından cihazlandırılma uygulanır

İşitme kaybı durumunda birinci müdahalenin çocukların cihazlandırılmasının sağlanması olduğunu vurgulayan Dr. Öğr. Üyesi Didem Şahin Ceylan, şunları kaydetti:

“İşitme aygıtı ve biyonik kulak üzere teknolojik gelişmeler, çocukların işitemediği sesleri yükselterek işitmelerini sağlıyor. Çocukların işitme kaybı tipine ve derecesine nazaran odyologlar tarafından en hakikat cihazlandırılma seçeneği belirlenir ve uygulanır. Bu sayede çocuklar sesleri tekrar işitmeye başlar ve konuşmayı öğrenmeleri ve/veya konuşma bozukluklarının düzeltilmesi için gerekli ön koşul sağlanmış olur.”

Özel eğitimde odyologlar, lisan ve konuşma terapistleri olmalı

İşitme kaybı tanılanan çocukların cihazlandırılmasıyla birlikte işitsel eğitim süreçlerinin de başlaması gerektiğini lisana getiren Dr. Öğr. Üyesi Didem Şahin Ceylan, “Bu gaye doğrultusunda ülkemizde Ulusal Eğitim Bakanlığına bağlı özel eğitim ve rehabilitasyon merkezleri bulunuyor. Bu merkezlerde işitme kayıplı bir çocuğun özel eğitim grubunda olması gereken en önemli profesyoneller odyologlar, lisan ve konuşma terapistleri, işitme engelliler öğretmenleri olmakla birlikte çocuğun ihtiyaçları dahilinde takımda özel eğitim öğretmenleri, psikologlar ve ergoterapistler de yer almalı.” biçiminde konuştu.

İşitsel rehabilitasyona ek, lisan ve konuşma terapisi de olmalı

İşitme kaybı tanılandıktan sonra işitme aygıtı takan çocukların işitsel eğitimin temelini oluşturan rehabilitasyon sürecine başlanması gerektiğini de tabir den Dr. Öğr. Üyesi Didem Şahin Ceylan, kelamlarını şöyle tamamladı:

“Odyologlar tarafından her çocuğa özel olarak hazırlanan işitsel rehabilitasyon programı ile çocuklar süreç içerisinde sesleri tekrar öğrenir; böylelikle konuşmaları da yaşıtlarını yakalar.  Cihazlandırılmış olmasına karşın işitme kaybından kaynaklı yahut ona eşlik eden birtakım konuşma bozuklukları durumunda ise işitsel rehabilitasyona ek olarak, lisan ve konuşma terapisi alınabilir. Çocuklar terapistler tarafından lisan ve konuşma gelişimi açısından kıymetlendirilir, gerekli görülüyorsa uygun terapi süreci planlanır ve uygulanır. Terapinin temel maksadı, işitme kayıplı çocukların yaşıtlarına uygun lisan ve konuşma gelişimi göstermelerini sağlamaktır.”