Asansörlerde meydana gelen kazaların çoğunluğunun yanlış kullanma ve kurtarma süreçleri sırasında gerçekleştiğinin argüman edildiğini hatırlatan Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Son vakitlerde meydana gelen kazaların büyük bir kısmının yetersiz teknik bakımdan meydana geldiği mümkünlüğü epeyce yüksek.” Dedi. Dr. Uçan, apartman ya da yurtlardaki yöneticilerin de patron statüsünde olduğunu, rastgele bir olumsuzluk halinde patron sorumluluğunda cezalandırıldığını hatırlattı. 

Üsküdar Üniversitesi İş Sıhhati ve Güvenliği Kısım Lideri Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, asansör ve yürüyen merdiven kazaları ile ilgili bilgi ve değerlendirmelerde bulundu.

Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, son günlerde yürüyen merdivenlerde ve bilhassa iş merkezi, AVM, hastane, öğrenci yurtları, okul asansörleri üzere asansörlerin ağır kullanıldığı lokasyonlardaki mevte yol açan asansör kazalarının sık sık basında yer almaya başladığını hatırlattı.

Halbuki bütün bu merdivenlerin ve asansörlerin kullanıcıları tarafından çarçabuk görülebileceği yerlerde merdiven ve asansörlerin kullanılmaları sırasında nelere dikkat edileceği konusunda çeşitli ihtarlar yer aldığını kaydeden Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, “Asansörlerde de asansörün kapısının açılmasından hareket etmesine kadar geçen müddet içerisinde kullanıcılara çeşitli ihtarlar yapılmakta hatta asansöre müsaade verilenden daha fazla yük bindiğinde sesli ve görsel ihtarlar sonucunda asansörler hareket etmemekte.” dedi.

Tekerlekli sandalye yahut bebek arabası ile yürüyen merdivenlere binilmemeli

Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, yürüyen merdivenler kullanılırken nelere dikkat edilmesi gerektiğini şöyle anlattı:

“Yürüyen merdivenlere çok yüklenme yapılmamalı. Yük ve eşya taşınmamalı. Yürüyen merdivenlerin güvenlik tertibatlarıyla oynanmamalı. Kullanım sırasında rastgele bir kaza yaşanmaması için tırabzandan (el bandından) tutunmak gerekiyor. Bedeni tırabzanın(el bandının) dışına gerçek uzatmak tehlikelidir, yapıya ilişkin kolona çarpma, döşemeler ortasına sıkışma riski oluşur. Ayaklar deflektör fırçalardan uzak tutulmalıdır. Tekerlekli sandalye yahut bebek arabası ile yürüyen merdivenlere binilmemeli, asansörler kullanılmalı.

Parmak ortası terlik ile yürüyen merdivenlerin kullanılması tehlikeli

Acil durdurma tertibatları (stop butonu) yalnızca acil hallerde kullanılmalı. Gereksiz yere kullanılmamalı. Çocuklar yürüyen merdivenleri tek başına kullanmamalı. Ebeveynler çocuklarının elini tutarak denetimli bir biçimde kullanmalarını sağlamalı. Parmak ortası terlik ve lastik ayakkabılar ile yürüyen merdivenlerin kullanılması tehlikelidir. Basamaklar ortasına ya da basmak ile iç pervaz ortasına sıkışma riski bulunmaktadır.”

Ters tarafta gelen merdivene binilmemeli

Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, uzun elbiseler giyildiğinde bu elbiselerin basamak ortasına girmemesine dikkat edilmesi gerektiğini de tabir ederek, şöyle devam etti:

“Ayakkabı bağcıklarının bağlı olduğundan emin olunmalı. Evcil hayvan sahipleri evcil hayvanlarını sıkıcı tutarak yahut kucaklayarak yürüyen merdiveni kullanmalı. Zıt istikamette gelen merdivene binilmemeli. Üst kata çıkmak için iniş merdiveni yerine çıkış merdiveni kullanılmalı.

Yürüyen merdivenler çalışmıyor olsa bile birer makinadır. Durma nedenini bilmediğimiz merdivenler kaza riski barındırmaktadır ve binilmesi tehlikelidir. Yürüyen merdivene ilişkin el bantları üzerinden ya da 2 merdiven ortasından kayma riski olan kısımlardan kayılmamalıdır.”

Asansörlerde meydana gelen kazaların çoğunluğu yanlış kullanmadan değil!

Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, asansörler konusunda ise asansörü çağırırken, asansöre girerken yahut çıkarken, seyir haline uyulması gereken kurallar ile asansörün kullanma talimatı çerçevesinde neler yapılması gerektiğinin husus madde belirtilerek kullanıcıların bu kurallara uyması bilhassa tavsiye edildiğini vurguladı.

“Her ne kadar asansörlerde meydana gelen kazaların çoğunluğunun yanlış kullanma ve kurtarma süreçleri sırasında gerçekleştiği tez edilse de son vakitlerde meydana gelen kazaların büyük bir kısmının yetersiz teknik bakımdan meydana geldiği mümkünlüğü hayli yüksektir.”

Asansör kazalarının nedenleri nelerdir?

Dr. Öğr. Üyesi Rüştü Uçan, Makine Mühendisleri Odası’nın 31 Aralık 2007 tarihi ve 26420 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Asansör Yönetmeliği doğrultusunda İzmir’de yapılan kontrolü hatırlatarak, “11 bin 846 asansörün kontrolü sırasında 9 bin 239 asansörün yani yüzde 78’inin riskli olduğu tespit edilmiştir.” dedi

Makine Mühendisleri Odası’nın bu kontrolleri sonunda da asansör kazalarının nedenlerini sıraladığını anlatan Rüştü Uçan, şunları kaydetti:

“Kabin içinde kapının bulunmaması sonucunda meydana gelen sıkışmalar. Kilit sistemindeki arızalar nedeniyle kabinin katta olmaması nedeniyle kuyu içine düşmeler. Kabinin kat düzeylerindeki bozukluk nedeniyle meydana genel kazalar. Kabinin denetimsiz halde aşağı ya da üst tarafta hareketi nedeniyle meydana gelen kazalar. Orta katlarda kabin içindeki bireylerin bilinçsiz kurtarılmaya yahut kendini kurtarmaya kalkışması sonucu görülen kazalar.”

Dr. Uçan, “Apartmanlarda yöneticiler de patron statüsündedir. Rastgele bir aksaklık, olumsuzluk halinde patron sorumluluğu aldığı için o bağlamda cezalandırılır. Yurtlarda da durum değişmez.” dedi.  

Türkiye’de asansörler her gün 50 milyon taşıyor

Üsküdar Üniversitesi İş Sıhhati ve Güvenliği Kısmı Öğr. Gör. Ali Orhan Karacigan ise Asansör ve Yürüyen Merdiven Sanayicileri Derneği’nin yaptığı bir araştırmaya nazaran; Türkiye’de her yıl 20 – 25 bin asansörün hizmete girdiğini tabir ederek, şunları söyledi:

“Türkiye’de asansörler her gün 50 milyon kişi taşıyor. Çok sayıda mekanik ve elektronik kesimden oluşan asansörlerin tıpkı araba ve uçaklardaki üzere sistemli bakım ve denetimlerinin uzman şahıslarca yapılması gerekiyor.”

Ali Orhan Karacigan, Avrupa ülkelerine nazaran çok yüksek olan asansör ve yürüyen merdivenlerdeki kazaların, vefat ve yaralanma olaylarının önlenebilmesi için kullanıcılarını bilinçlenmesinin yanı sıra bunların bakımlarını yapan firmaların standart bir bakım programı yerine, bu merdiven ve asansörlerinin kullanıldıkları lokasyonların taşıma kapasiteleri, yoğunlukları, hava şartlarına nazaran hazırladıkları bakım programlarını, bu hususta yetişmiş ehil ve yetkili elemanlarıyla birlikte yapabilecek formda örgütlenmiş olmalarının son derece değerli olduğunu vurguladı.

Asansör ve yürüyen merdiven bakımlarını gerçekleştirecek firmaların seçimine de dikkat edilmesi gerektiğini anlatan Karacigan, bu mevzunun kazaların azalmasına büyük ölçüde katkıda bulunacağını söyledi.